Powstanie w getcie warszawskim

Autor: Marcin Mokrosiński | Data: 19/04/2020

Powstanie w getcie warszawskim wybuchło 19 kwietnia i zakończyło się 16 maja 1943 roku. W związku z kolejną rocznicą wybuchu powstania przedstawiamy galerię archiwalnych zdjęć ukazujących to wydarzenie.

Uwaga! W materiale znajdują się fotografie przedstawiające drastyczne sceny.

: Polscy Żydzi zatrzymani podczas pacyfikacji powstania.

: Fotografia z Raportu Stroopa. Oryginalny niemiecki podpis: „Dowódca wielkiej operacji”. Generał SS Jürgen Stroop stoi pośrodku i patrzy do góry; pierwszy od prawej – Josef Blösche

: Pojmani Żydzi prowadzeni ulicą Nowolipie.

: Płonący budynek przy ulicy Zamenhofa 25.

: SS podczas wyrzucania mieszkańców z kamienicy przy ulicy Niskiej.

: Płonąca garbarnia Pfeiffera, wylot Niskiej widziany z Okopowej.

: Żołnierze likwidujący getto podczas odpoczynku.

: Ulica Zamenhofa w kierunku północnym, ostrzał prowadzony jest na dom stojący na skrzyżowaniu z Gęsią (Gęsia 20), dzisiejsza ulica Anielewicza.

: Ulica Zamenhofa w kierunku północnym, w tyle dom stojący na skrzyżowaniu z Gęsią (Gęsia 20), dzisiejsza ulica Anielewicza.

: Ewakuacja „Dużego Toebbensa” na ulicy Prostej

: Żydzi wyciągani ze schronu przez SS.

: Żydowski bojownik przesłuchiwany przez SS-Untersturmfuehrera.

: Poddający się powstaniec.

: Kobieta zwisająca z balkonu płonącego budynku.

: Żydzi wyciągnięci ze schronu przez SS i saperów.

: Żydzi wyciągnięci ze schronu przez SS i saperów.

: Żydzi wyciągnięci ze schronu przez SS i saperów.

: Żydzi wyciągnięci ze schronu przez SS i saperów.

: Żydzi wyciągnięci ze schronu przez SS i saperów.

: Oficer, przypuszczalnie Maximilian von Herff, przesłuchuje złapanego powstańca. Stroop (po środku) obserwuje.

: Zdjęcie zrobione na ulicy Nowolipie widok na wschód przy skrzyżowaniu z ulicą Smoczą, przypuszczlnie Nowolipie 64 róg Smocza 1. Z tylu mur i brama getta.[

: Samochód dowodzenia z radiostacją. Prawdopodobnie Zamenhofa 48 przed skrzyżowaniem z Miłą.

: Zatrzymanie w zakładzie Brauera. Firma Brauer to przypuszczalnie zakład naprawy hełmów Hermana Brauera mieszczący się przy ulicy Nalewki 28-38 i zatrudniający 2 tysiące robotników. Żółnierze SS zatrzymują żydowskich kierowników fabryki Brauera.

: SS zmusza pojmanych mieszkańców getta do odkopania wejścia do jednego ze schronów.

: Nowolipie, widok od wschodu w kierunku skrzyżowania ze Smoczą.

: Generał Jürgen Stroop w otoczeniu żołnierzy kolaboranckich jednostek pomocniczych na Umschlagplatzu. Stroop nazywał ich askarysami – co było aluzją do walczących za Cesarza Wilhelma II – żołnierzy tubylców w koloniach niemieckich). W tłumienia getta, uczestniczyły pomocnicze oddziały ukraińskie i łotewskie. W tym drugim przypadku były to dwa bataliony łotewskiej policji (22 i 272). W głębi widać mur ciągnący się wzdłuż Stawek. Za nim budynek szkoły na Stawkach 5/7 dziś mieszczący Instytut Psychologii. To z tego gmachu komenda oddziału SS nadzorowała Umschlagplatz. Także batalion sowieckich jeńców wojennych znany jako Trawniki-Männer lub SS-Streibelbataillon Trawniki-Männer brał udział w w likwidacji getta warszawskiego.

: Zdjęcie zrobione na ulicy Nowolipie widok na wschód przy skrzyżowaniu z ulicą Smoczą. Z tyłu mur i brama getta. Oryginalny podpis niemiecki: „Ci bandyci stawili zbrojny opór”.

: Jürgen Stroop i inni oficerowie odwiedzają Judenrat.

: Dymy pożarów widziane z ulicy Wolskiej.

: Jürgen Stroop i inni oficerowie podczas likwidacji getta.

: Żołnierze niemieckiej formacji SS na ulicy Nowolipie.

: Brama getta na skrzyżowaniu ulic Nowolipie i Smoczej. Widok na wschód.

: Przeszukanie schwytanego powstańca.

: Pojmani bojownicy. Ulica Gęsia, na wschód od skrzyżowania ze Smoczą, widać oba narożne budynki.

: Ulica Zamenhofa róg Wołyńskiej, widok w kierunku północnym w kierunku Miłej. Od lewej budynki nr 25, 27, 29.

: Zdjęcie zrobione na ulicy Nowolipie, między Smoczą a Karmelicką. Po prawej budynek Nowolipie 38.

: Ulica Zamenhofa w kierunku północnym, ostrzał prowadzony jest na dom stojący na skrzyżowaniu z Gęsią (Gęsia 20), dzisiejsza ulica Anielewicza.

: Możliwe, że zdjęcie przedstawia ulicę Wałową. Przebieg Wałowej na styku nr 7 i 9 zakrzywiał się, co tłumaczy dlaczego mur na zdjęciu „idzie ukosem”. Wałowa 9 spłonęła w ’39 i zapewne, tak jak wiele innych kamienic w okolicy, rozebrano ją do parteru. W konsekwencji odsłonięto boczną ścianę kamienicy Wałowa 11 i to ją przypuszczalnie widać na zdjęciu za murem pol lewej. I taka geometryczna obserwacja. Fotografujący stoi na przedłużeniu linii fasady hipotetycznej Wałowej 11, co można stwierdzić po tym, że samego frontu na zdjęciu nie widać, natomiast niemal w całości widać skrzydła otwartych okien. Przedłużając tą linię w kierunku Franciszkańskiej i odchylając nieco w prawo, trafiamy najpierw na oficynę Franciszkańskiej 26, która, musiała zostać rozebrana między 1941 a 1943. Zatem trafiamy dokładnie w miejsce gdzie w uskoku ściany oficyny Franciszkańskiej 24 widać otwory okienne.

: Ulica Zamenhofa 25 róg Wołyńskiej 2, widok w kierunku północnym w kierunku Miłej.

: Ulica Zamenhofa w kierunku północnym, ostrzał prowadzony jest na dom stojący na skrzyżowaniu z Gęsią (Gęsia 20), dzisiejsza ulica Anielewicza.

: Ulica Zamenhofa między Gęsią a Kupiecką. Kamienice Zamenhofa 30-40. Znak OPUS reklamował fabrykę i pralnie odzieży w kamienicy Zamenhofa 38.

: Żołnierze niemieccy przesłuchujący rabina Heschel Rappaporta wraz z innymi rabinami przed ich deportacją do obozu zagłady po powstaniu w getcie warszawskim.

: Dyskutujący oficerowie SS i Wehrmachtu eskortowani przez SD. Armia postulowała pozostawienie na terenie getta pracowników fabryk działających na rzecz Wehrmachtu, SS stało na stanowisku całkowitej likwidacji getta.

: Żydzi wyciągnięci z kryjówki, trzymani pod bronią na ul. Miłej. W tle widoczne kamienice nr 31 i 33. Widok z ul. Zamenhofa.

: Rabini zatrzymani przy ulicy Nowolipie 32.

: Nalewki – widok od Gęsiej na południe w kierunku Świętojerskiej.

: Dwóch Żydów rozebranych w trakcie rewizji. Po kilkunastu dniach tłumienia getta Stroop rozkazał swoim podwładnym, by po ujęciu bojowców nakazywać im rozbierać się do naga. Dopiero wtedy Niemcy przeszukiwali ich ubrania – szukając głównie ukrytej w niej broni.

: Niemiecki samochód łączności.

: Aresztowani Żydzi w drodze na Umschlagplatz (plac załadunku) skąd zostaną deportowani do obozów zagłady. Fotografia wykonana na ul. Zamenhofa ze skrzyżowania z Wołyńską.

: Niska 23 i 25. Mężczyzna skacze z najwyższego piętra płonącej kamienicy.

: Budynek Cafe Astoria.

: Przypuszczalnie ulica Nowolipki skrzyżowanie Smoczej patrząc w kierunku zachodnim.

: Ciała zabitych w egzekucji. Przypuszczalnie Nalewki 41.

: Jürgen Stroop w trakcie inspekcji swoich żołnierzy podczas powstania.

: Ulica Nalewki. Widok od Gęsiej na północ.

: Ulica Kupiecka widziana z ulicy Zamenhofa. Po lewej kamienica o adresie Zamenhofa 42 – Kupiecka 18.

: Prawdopodobnie Ulica Zamenhofa między Wołyńską a Miłą.

: Mężczyźni szykują się do skoku z płonącej kamienicy.

: Ulica Zamenhofa między Wołyńską a Miłą.

: Spalony budynek Judenratu.

: Ulica Prosta. Terenu Dużego Toebbensa, SS-mani stoją na ul. Prostej przy Twardej. Nie ma ruin zniszczonego we wrześniu 1939 budynku Prosta 2 róg Twardej.