Nowe zniewolenie. Obława Augustowska. Lipiec 1945 – 13 lipca
Nowe zniewolenie. Obława Augustowska. Lipiec 1945 – 13 lipca
Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki oraz Oddział IPN w Białymstoku zapraszają na promocję albumu Nowe zniewolenie. Obława Augustowska. Lipiec 1945/ Another Captivity. The Augustów Roundup. July 1945. W rozmowie udział wezmą: Barbara Bojaryn-Kazberuk, dr Ewa Rogalewska, dr Marcin Markiewicz i dr Tomasz Łabuszewski.
Spotkanie odbędzie się 13 lipca (środa) o godz. 17:30 w Przystanku Historia przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie.
Link do wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/888121791317611/
W lipcu 1945 r. oddziały Armii Czerwonej przy pomocy Wojska Polskiego oraz funkcjonariuszy i współpracowników Urzędu Bezpieczeństwa przeprowadziły szeroko zakrojoną akcję pacyfikacyjną na terenie Puszczy Augustowskiej i jej okolic, określanej mianem Obławy Augustowskiej. Oddziały sowieckie przetrząsały lasy i wsie, aresztując podejrzanych o kontakty z polską partyzantką niepodległościową. Nie znamy dokładnie ani daty początkowej, ani końcowej operacji – najczęściej umieszcza się ją między 12 a 28 lipca. W sumie zatrzymano kilka tysięcy osób, część z nich więziono i poddawano brutalnemu śledztwu. Ok. 600 osób nigdy nie powróciło do domów i do dziś nie są znane ich losy.
Z relacji rodzin ofiar obławy wynika, że aresztowanych wywieziono w kierunku granicy z BSRS. Ci, których trzymano w Augustowie na Zarzeczu, mieli być wywiezieni samochodami 17 lipca około godz. 3 rano w kierunku na Lipsk i Grodno. Według Tadeusza Bondziula, świadka zeznającego w śledztwie IPN, samochody wróciły około godz. 8. „Zapamiętałem, że były 3 samochody GAZ–AA z bronią maszynową. Widziałem, jak żołnierze NKWD wyprowadzali uwięzionych na samochody… Było ich około 40–50 mężczyzn… W kolumnie był jeden samochód UB Willis”. Aresztowanych w okolicach Gib i Płaskiej także wywieziono w kierunku Białorusi, w stronę Sopoćkiń. Stamtąd samochody miały wracać po około trzech kwadransach. W tym miejscu należy zaznaczyć, że operacja „likwidacji band w lasach augustowskich” – jak to określa Abakumow – była prowadzona na całym obszarze Puszczy Augustowskiej, także w miejscowościach położonych dziś po białoruskiej stronie. Likwidacja podziemia antysowieckiego trwała również na terytorium dzisiejszej Litwy, w sierpniu 1945 r. Sowieci przeprowadzili podobną operację w powiecie mariampolskim. Latem 1945 r. trwała też akcja „oczyszczania” lasów na pograniczu polsko-litewskim. Wg relacji mieszkańców litewskiego Kopciewa, złapanych partyzantów Sowieci gromadzili w jednym z miejscowych domów i stamtąd wywozili na stację kolejową Szestokai. Represji, które dotknęły mieszkańców tych okolic było tak wiele, że trudno to będzie ustalić.
Fragment artykułu Barbary Bojaryn-Kazberuk „Siedemdziesiąt lat poszukiwań” zamieszczonego w albumie Nowe zniewolenie. Obława Augustowska. Lipiec 1945.
źródło: materiały prasowe