Krzysztof Kubiak, Szwedzka broń pancerna 1920-1989. Organizacja. Przegląd konstrukcji

W 2020 roku wydawnictwo Tetragon zaprezentowało książkę kompleksowo przedstawiającą pojazdy pancerne wykorzystywane przez szwedzkie siły zbrojne w XX wieku. Autorem publikacji jest prof. dr hab. Krzysztof Kubiak.

Historia najnowsza Szwecji w polskiej historiografii stanowi w dalszym ciągu słabo opisany obszar. Specjalistyczne publikacje z zakresu historii wojskowości stanową tym większą rzadkość, a przecież rola Szwecji i jej przemysłu obronnego w historii najnowszej była znacząca. Przedsiębiorstwa takie jak Bofors, Saab, Scania czy Volvo są powszechnie znane, a ich produkty wykorzystywane przez użytkowników wojskowych i cywilnych w wielu krajach.

Ze względu na specyficzne położenie geopolityczne, warunki terenowe kraju oraz stosunkowo dobrze rozwinięty przemysł zbrojeniowy połączony z dostępnością stali, historia rozwoju szwedzkiej broni pancernej stanowi interesujący i rozbudowany temat. Krzysztof Kubiak w swojej publikacji wyczerpująco omawia historię, rozwój i wykorzystanie broni pancernej przez Szwecję na przestrzeni niemal całego XX wieku.

Książka podzielona jest na pięć zasadniczych rozdziałów obejmujących wybrane okresy: wstęp, ewolucję struktur w latach 1921-89, od lat 20. do II wojny światowej włącznie, zimną wojnę oraz podsumowanie. Publikacja liczy 231 numerowanych stron. Wbrew pozorom praca nie traktuje pobieżnie omawianych konstrukcji (ponad kilkadziesiąt). Najważniejszym z nich, wykorzystywanym liniowo, poświęcono więcej uwagi, prototypy i pojazdy eksperymentalne zostały często ogólnie zarysowane. W przypadku najpopularniejszych pojazdów nieprzywykli do opracowań naukowych hobbyści mogą czuć się wręcz przytłoczeni ilością informacji zawartych w tej stosunkowej niewielkiej objętości książce. W końcowej części opracowania znajdują się załączniki oraz obszerna bibliografia.

Oprócz najbardziej oczywistych pojazdów opancerzonych takich jak czołgi, samochody pancerne i transportery, autor opisuje szereg innych konstrukcji. Prezentuje wozy zabezpieczenia technicznego, prototypy, pociągi pancerne, a nawet wykorzystanie spisanych ze stanu pojazdów i ich wież jako elementów fortyfikacji stałej. Dodatkowo przedstawiona została broń przeciwpancerna piechoty wykorzystywana przez szwedzkie siły zbrojne. Większość pojazdów została zaprezentowana ze zdjęciem, krótką historią powstania lub pozyskania dla szwedzkich sił zbrojnych oraz parametrami technicznymi i historią wykorzystania. Ta ostatnia ze względu na udział Szwecji w misjach ONZ sięga również egzotycznych pól bitew.

Na szczególną uwagę zasługuje bibliografia. Wykorzystane zostały publikacje w języku szwedzkim, polskim, angielskim, a nawet czeskim. Poza publikacjami książkowymi i artykułami autor korzystał ze stron internetowych oraz zwiedził szwedzkie muzea, w których znajdują się pojazdy (bądź ich elementy) użytkowane w tym państwie.

Historia rozwoju szwedzkich sił pancernych została przedstawiona na tle politycznych decyzji, na które bardzo często wpływ miała sytuacja międzynarodowa, w tym II wojna światowa i zimna wojna. Autorowi udało się w opowieść o pojazdach pancernych zręcznie wpleść wątki historii XX-wiecznej Szwecji. Pozwalają one na uzyskanie szerszego obrazu roli i przeznaczenia sił zbrojnych tego państwa oraz pomagają w zrozumieniu przesłanek, jakimi kierowały się władze cywilne i wojskowe przy podejmowaniu rozmaitych decyzji dotyczących sprzętu.

Książka Szwedzka broń pancerna 1920-1989 stanowi godne polecenia opracowanie kompleksowo opisujące poruszaną tematykę. Poziom merytoryczny oraz wyjście poza suche opisy techniczne sprzętu to dodatkowe plusy publikacji. Wartość tytułu podkreśla także fakt przełamania przez autora bariery językowej, z jaką zderzają się badacze i miłośnicy historii chcący zgłębiać zagadnienia wojskowości szwedzkiej opisanej w tamtejszej literaturze. Dzięki książce wypełniona została jedna z białych plam w polskiej historiografii.

O autorze:

Prof. dr hab. Krzysztof Kubiak to znany i ceniony historyk wojskowości. Jest autorem licznych publikacji książkowych oraz artykułów naukowych i popularnonaukowych, przede wszystkim związanych z tematyką historii morskiej i historii wojskowości. Ukończył Akademię Marynarki Wojennej w Gdyni oraz politologię na Uniwersytecie Gdańskim, członek Polskiej Akademii Nauk, był wykładowcą Akademii Obrony Narodowej oraz innych polskich uczelni wyższych.

Opis wydawcy:

Książka  Szwedzka broń pancerna 1920-1989 podejmuje temat organizacji i przegląd konstrukcji szwedzkiej broni. Krzysztof Kubiak zaczyna od warunków geograficznych, które determinują generalne założenia szwedzkiej koncepcji obronnej. Następnie autor omawia ewolucję struktur organizacji sił pancernych w latach 1920-1989. I wreszcie opisuje konstrukcje i ich dostosowanie do zmieniającej się sytuacji politycznej i ekonomicznej.

Niemal wszyscy miłośnicy broni pancernej rozpoznają bez wahania czołg Strv 103, wielu kojarzy przedwojennego Landsverka L-60, ale szwedzka broń pancerna to nie tylko te dwa wozy. Jej historia jest dużo bogatsza i skomplikowana. W książce „Szwedzka broń pancerna 1920-1989”  prof. Krzysztof Kubiak nie ogranicza się do prezentacji wozów bojowych, ale też opisuje i wyjaśnia trendy rozwojowe broni pancernej w Szwecji.[1]

Tytuł: Szwedzka broń pancerna 1920-1989. Organizacja. Przegląd konstrukcji
Autor: Krzysztof Kubiak
Rok wydania: 2020
Wydawnictwo: Wydawnictwo Tetragon
Liczba stron: 231

[1] https://www.tetragon.com.pl/produkt/szwedzka-bron-pancerna-1920-1989/, dostęp: 01.01.2020