„Jest tak wiele historii do opowiedzenia z długiej historii NSU” – mówi Tobias Fräbel, pracownik Audi Tradition odpowiedzialny za archiwa zakładu w Neckarsulm i marki NSU. „Ponieważ jednak nie możemy opowiedzieć wszystkich w jednym tekście, Audi Tradition przez cały rok będzie publikować historie i informacje o firmie, jej produktach, zaangażowaniu w wyścigi i o wielu innych ciekawych faktach i wydarzeniach.” Posty na ten temat będzie można znaleźć na kanale Audi Tradition na Instagramie oraz w Audi MediaCenter, gdzie Audi Tradition opublikuje historię marki w dziesięciu częściach. Od marca do grudnia, co miesiąc, przedstawiany będzie jeden model NSU – od klasyków marki, niezależnie od tego, czy mają dwa czy cztery koła, po prototypy i modele egzotyczne. Jeśli to jednak będzie dla czytelnika za mało, można będzie zagłębić się jeszcze bardziej w wielowymiarową historię marki – na przykład zapoznając się z książką Klausa Artha „NSU-Automobile. Typen – Technik – Modelle”, wydaną przez niemieckie wydawnictwo Delius Klasing, lub z książką Petera Schneidera „Die NSU-Story”, wydaną przez Motorbuch-Verlag.

Dynamicznie do przodu: historia marki NSU

Założona w 1873 roku w Riedlingen przez Christiana Schmidta i Heinricha Stolla fabryka maszyn dziewiarskich, w 1880 roku przeniosła się do Neckarsulm, gdzie w 1884 roku została przekształcona w spółkę akcyjną. W 1886 roku firma trafiła na właściwy moment. Rowery stawały się coraz bardziej popularne, a właśnie wtedy NSU zaczęło je produkować i sprzedawać. W roku 1900 spółka zaczęła produkować również motocykle. Nowa nazwa marki N.S.U. (od NeckarSUlm) nagle stała się popularna na całym świecie. W 1906 roku zaprezentowano publicznie pierwszy Original Neckarsulmer Motorwagen – mały samochód z czterocylindrowym silnikiem chłodzonym wodą. W 1909 roku 1000 pracowników zakładu wyprodukowało 450 automobili. W roku 1914 firma z Neckarsulm po raz pierwszy zapisała się w historii motoryzacji: jej inżynierowie zbudowali NSU 8/24 PS z lekką, aluminiową karoserią.

Prospect shot NSU Ro 80, 1976.

Pomimo wyniku pierwszej wojny światowej, dewaluacji i hiperinflacji w Niemczech, NSU początkowo nadal dobrze radziło sobie finansowo. W 1923 roku 4070 pracowników produkowało jeden samochód na dwie godziny, jeden motocykl na 20 minut i jeden rower co pięć minut. W roku 1924, by zyskać więcej miejsca na produkcję, firma zainwestowała w nowy zakład budowy samochodów w Heilbronn. Jednak dwa lata później po raz pierwszy spadła sprzedaż, co spowodowało problemy finansowe. W 1929 roku NSU zostało zmuszone do zaprzestania produkcji samochodów i sprzedania prawie nowego zakładu w Heilbronn marce Fiat. Fiat budował tam samochody pod nazwą NSU-Fiat do 1966 roku. Od tego momentu zakład w Neckarsulm skupił się na produkcji jednośladów. W 1929 roku przejął większość działu motocyklowego marki Wanderer, a w 1932 roku nawiązał współpracę handlową z marką D-Rad w Berlinie. Obok BMW i DKW, NSU było w latach trzydziestych jedną z najważniejszych niemieckich marek motocyklowych. Po przejęciu produkcji rowerów Opla pod koniec 1936 roku, stało się jednym z największych producentów pojazdów dwukołowych w Niemczech. W latach 1933/34 NSU zbudowało trzy prototypy samochodu zaprojektowanego przez Ferdinanda Porsche z chłodzonym powietrzem 1,5-litrowym silnikiem typu bokser umieszczonym z tyłu. W swojej podstawowej koncepcji samochód ten był podobny do późniejszego Volkswagena Garbusa. Nie wszedł on wtedy jednak do masowej produkcji, czego główną przyczyną był brak finansowania. Pod koniec II wojny światowej, w maju 1945 roku, duża część zakładów w Neckarsulm była w ruinie.

W ramach odbudowy marki po II wojnie światowej, pojawiły się popularne rowery NSU oraz motorower NSU Quick o pojemności 98 cm3. Wkrótce potem zaprezentowano modele o pojemności 125 i 250 cm3, a później jeszcze NSU Fox, NSU Lux, NSU Max i NSU Konsul z silnikiem o pojemności 500 cm3. Z roczną produkcją prawie 300 000 jednośladów (motorowerów, motocykli i skuterów), firma z Neckarsulm w 1955 r. weszła na szczyt międzynarodowego przemysłu motocyklowego. W tym czasie była to największa fabryka jednośladów na świecie. Pomimo wszystkich sukcesów motocykli NSU, które przyniosły firmie światową sławę, zwycięstw w pięciu motocyklowych mistrzostwach świata w latach 1953-1955 i wielu światowych rekordów prędkości, kierownictwo firmy musiało zareagować na malejący popyt na motocykle, który rozpoczął się w połowie lat 50. Wraz z rosnącym dobrobytem w Niemczech, klienci zapragnęli jeździć samochodami. Nadszedł więc czas, by NSU ponownie zaczęło produkować auta.

NSU ponownie zaczęło oferować klientom samochody w roku 1958. Wtedy na drogi wyjechał popularny, kompaktowy model Prinz. Wkrótce w firmie pojawiły się też znaczące innowacje techniczne. Od początku lat pięćdziesiątych NSU wraz z konstruktorem Felixem Wanklem pracowało nad zupełnie nową koncepcją silnika. I to właśnie tu, w laboratorium testowym NSU, w 1957 r. po raz pierwszy uruchomiono silnik z tłokiem obrotowym typu Wankla.

Wyjaśnienie działania silnika Wankla.

W 1963 roku na targach IAA we Frankfurcie marka z Neckarsulm zaprezentowała model NSU Wankel Spider, zapisując się tym samym na kartach historii motoryzacji. NSU Wankel Spider był pierwszym na świecie seryjnie produkowanym samochodem napędzanym jednowirnikowym silnikiem rotacyjnym o pojemności 497 cm3 i mocy 50 KM. Natomiast jesienią 1967 roku, również na IAA we Frankfurcie, firma z Neckarsulm zaprezentowała przełomowy model NSU Ro 80. Samochód ten napędzany był dwuwirnikowym silnikiem rotacyjnym NSU/Wankel (115 KM), a jego rewolucyjny na owe czasy design przyciągał wzrok. W tym samym 1967 roku NSU Ro 80 stał się pierwszym niemieckim autem, które zostało wybrane Samochodem Roku.

10 marca 1969 roku podpisano umowę o połączeniu NSU Motorenwerke AG z Auto Union GmbH z Ingolstadt, już wtedy znajdującym się w Grupie Volkswagen. Z mocą wsteczną od 1 stycznia 1969 roku powstała spółka AUDI NSU AUTO UNION AG z siedzibą w Neckarsulm, a większościowy udział w niej miał Volkswagenwerk AG. Paleta modeli nowego producenta była bardzo zróżnicowana, także z technicznego punktu widzenia. Obok NSU Prinz i NSU Ro 80, w Neckarsulm powstawało odtąd także Audi 100. W latach 70-tych oba modele NSU zostały jednak wycofane. Prinz w 1973 roku po 15 latach produkcji, a Ro 80 w 1977 roku po 10 latach produkcji. Ostatecznie 1 stycznia 1985 roku AUDI NSU AUTO UNION AG zostało przemianowane na AUDI AG, a siedziba spółki została przeniesiona z Neckarsulm do Ingolstadt. Od tego czasu firma i produkty noszą tę samą nazwę.

Transformacja oraz ciągłe wymyślanie siebie i swoich produktów – to część historii NSU i Audi w Neckarsulm. W ostatnich dziesięcioleciach fabryka w tym mieście rozwijała się szybko i nieustannie. Fabryka w Neckarsulm, posiadająca doświadczenie w produkcji na dużą i małą skalę, należy obecnie do najbardziej zaawansowanych technicznie w Europie i jest jednym z zakładów o największej różnorodności produktów w Grupie Volkswagen. Zakład stopniowo ewoluuje w kierunku inteligentnej fabryki. To także centrum wiedzy o akumulatorach wysokiego napięcia. Oprócz flagowego Audi A8, supersportowego Audi R8 i innych modeli z serii B, C i D, w Neckarsulm konstruowane i produkowane są także sportowe modele RS. Nie bez powodu, bo tu właśnie znajduje się siedziba Audi Sport GmbH. Ta sportowa marka wywodzi się bezpośrednio z założonej w 1983 roku spółki quattro GmbH, co oznacza, że w 2023 roku będzie obchodzić 40-lecie istnienia. Od końca 2020 roku wytwarzany jest tu także pierwszy w pełni elektryczny model Audi produkowany w Niemczech: Audi e-tron GT quattro. Zatrudniając w zakładzie w Neckarsulm około 15 500 pracowników, AUDI AG jest obecnie jednym z największych przedsiębiorstw w regionie gospodarczym Heilbronn-Franken. Wszystko zaczęło się 150 lat temu od dziesięciu pracowników – cóż za historia, cóż za dynamizm, cóż za rozwój!

Kreatywne, innowacyjne, przełomowe – reklamy NSU

„Fixe Fahrer fahren Fox”, „Kluge Köpfe kaufen Konsul”, „Nicht mehr laufen – Quickly kaufen!” – wiele sloganów reklamowych NSU jest dziś w Niemczech legendarnych. W swojej książce „Fahre Prinz und du bist König. Geschichten aus der NSU-Geschichte” (Jeździsz Prinz’em i jesteś królem: Opowieści z historii NSU), były szef działu reklamy NSU Arthur Westrup wyjaśnia, że w latach pięćdziesiątych NSU nie miało zbyt wiele pieniędzy, co sprawiło, że on i jego zespół byli tym bardziej kreatywni. Oprócz chwytliwych fraz, specjaliści od marketingu wymyślali specjalne kampanie.

Na przykład specjalna reklama NSU Quickly w każdy poniedziałek pojawiała się na ostatniej stronie poczytnej gazety BILD, czasami poruszając aktualne tematy. W jednym z ogłoszeń po międzynarodowym meczu Niemcy – Anglia czytamy: „Widzisz poobijanych graczy zmierzających do domu z Berlina, a wszyscy napastnicy jęczą: 'Błogosławiony ten, kto ma Quickly!'”. Kolejny wielki hit reklamowy pojawił się w roku 1971. „Ro 80. Vorsprung durch Technik.” napisano wielkimi literami na plakacie reklamowym NSU Ro 80. W ten sposób w dziale reklamy NSU powstał słynny slogan Audi, który utkwił w umysłach ludzi na całym świecie: „Vorsprung durch Technik – Przewaga Dzięki Technice”.

Aktywność w wyścigach: zwycięstwa i rekordy

NSU może pochwalić się długą i pełną sukcesów historią w sportach motorowych, zarówno przed, jak i po II wojnie światowej. Mały przykład: angielski zawodnik Tom Bullus, w 1930 roku na torze Nürburgring, na motocyklu wyścigowym NSU o pojemności 500 cm3, wygrał motocyklowe Grand Prix Niemiec (Großen Preis von Deutschland für Motorräder). Po tym jak Bullus zwyciężał w wielu innych wyścigach i w rekordowym czasie na motocyklu NSU 500 SSR na torze Monza zdobył Grand Prix Narodów (Großen Preis der Nationen), o jego motocyklu zaczęto mówić, że jest najbardziej udanym niemieckim motocyklem wyścigowym. W latach 1931-1937 NSU zdobyło 11 razy mistrzostwo Niemiec i pięć razy mistrzostwo Szwajcarii. „Bullus”, jak fani nazywali NSU 500 SSR, był również dostępny jako drogowy motocykl sportowy – choć o mniejszej mocy.

W latach pięćdziesiątych NSU odnosiło zwycięstwo za zwycięstwem. W 1950 roku Heiner Fleischmann (na doładowanym motocyklu NSU o pojemności 500 cm3) i Hermann Böhm z Karlem Fuchsem w bocznym wózku (na motocyklu o pojemności 600 cm3) zostali mistrzami Niemiec w swoich klasach. Od sezonu 1951 doładowanie nie było już dozwolone w wyścigach motocyklowych, ale doładowane motocykle NSU żyły dalej. Z opływowymi owiewkami zoptymalizowanymi w tunelu aerodynamicznym i wydłużonym rozstawem, Wilhelm Herz w 1951 i 1956 roku został najszybszym człowiekiem na świecie na pojeździe dwukołowym, osiągając odpowiednio 290 i 339 km/h. Motocykle sportowe NSU wygrywały prawie wszystko co było do wygrania w wyścigach motocyklowych w tamtym czasie, a dzięki podobieństwu ich kształtów do wielorybów i delfinów, wkrótce nadano im nazwy Rennfox Typ Delphin i Rennmax Typ Blauwal. Do legendy przeszło też zwycięstwo NSU w Tourist Trophy (TT) w 1954 roku. W skład fabrycznego zespołu na Wyspie Man wchodzili wtedy Werner Haas, H.P. Müller, Hans Baltisberger i Rupert Hollaus. Hollaus ukończył ten uważany za najbardziej niebezpieczny wyścig motocyklowy na świecie jako zwycięzca w klasie 125 cm3. Haas, Hollaus, Armstrong i Müller zajęli od pierwszego do czwartego miejsca w klasie do 250 cm3.

NSU zwyciężało również w wyścigach na czterech kołach. Oto kilka najważniejszych momentów z kilku dekad: W 1926 roku na AVUS w Berlinie, cztery doładowane samochody wyścigowe NSU 6/60 PS odniosły poczwórne zwycięstwo w Grand Prix Niemiec samochodów sportowych (Großen Preis von Deutschland für Sportwagen). W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. NSU Prinz, NSU Wankel Spider i NSU TT wystawiały swoje umiejętności techniczne na próbę w wyścigach samochodów turystycznych, zachwycając miliony widzów na torach wyścigowych całego świata. A na szczycie najczęściej był jeden niewielki samochód: NSU Prinz TT. Zdobył łącznie 29 tytułów mistrzowskich w Europie i Ameryce Północnej, a Willi Bergmeister za jego kierownicą w 1974 roku został mistrzem Niemiec w wyścigach górskich.

Najważniejsze wydarzenia z historii NSU i fabryki Audi Neckalsulm

1873 – Christian Schmidt and Heinrich Stoll w Riedlingen nad Dunajem zakładają fabrykę maszyn dziewiarskich.
1880 – Firma przenosi się do Neckarsulm.
1886 – Rozpoczęcie produkcji rowerów.
1900 – Rozpoczęcie produkcji motocykli.
1906 – Rozpoczęcie produkcji samochodów – pierwszy model to Original Neckarsulmer Motorwagen.
1928 – Zakończenie samodzielnej produkcji samochodów i sprzedaż fabryki w Heilbronn.
1933 – Ferdinand Porsche zleca firmie budowę NSU/Porsche Typ 32, bezpośredniego poprzednika Volkswagena Garbusa.
1945 – Od połowy roku 1945 częściowo zniszczona w wyniku działań wojennych fabryka wznawia produkcję.
1955 – NSU Werke AG zostaje największym na świecie producentem jednośladów.
1958 – Wznowienie produkcji samochodów – model NSU Prinz.
1964 – Rozpoczyna się produkcja kabrioletu NSU Wankel Spider, pierwszego na świecie samochodu z silnikiem z tłokiem obrotowym.
1967 – Rozpoczyna się seryjna produkcja sedana NSU Ro 80, który za swój futurystyczny design i za silnik z tłokiem obrotowym zostaje wybrany Samochodem Roku.
1969 – Połączenie z Auto Union GmbH Ingolstadt i nadanie nazwy nowej spółce AUDI NSU AUTO UNION AG; większościowym udziałowcem jest Volkswagen AG.
1974/75 – W czasie kryzysu naftowego fabryce grozi zamknięcie. W legendarnym marszu na Heilbronn w kwietniu 1975 roku, pracownicy z powodzeniem walczą o ocalenie zakładu.
1975 – Aby lepiej wykorzystać możliwości produkcyjne, rozpoczyna się kontraktowa produkcja Porsche 924, a wkrótce potem Porsche 944.
1982 – Produkowane w Neckarsulm Audi 100 osiąga rekordowy na świecie współczynnik oporu powietrza: 0,30.
1985 – W modelach Audi 100 i Audi 200 zostaje wprowadzona w pełni ocynkowana karoseria. Firma zmienia nazwę na AUDI AG, a siedziba zostaje przeniesiona do Ingolstadt.
1988 – Początek produkcji Audi V8 – Audi wchodzi do segmentu E i F.
1989 – Wprowadzenie do produkcji i eksploatacji w pojeździe osobowym, opracowanego w Neckarsulm turbodoładowanego silnika Diesla z bezpośrednim wtryskiem paliwa.
1994 – Rozpoczyna się produkcja Audi A8, pierwszego na świecie seryjnie produkowanego pojazdu z całkowicie aluminiowym nadwoziem (ASF: Audi Space Frame).
2000 – Rozpoczyna się produkcja Audi A2, pierwszego aluminiowego samochodu produkowanego w dużych ilościach.
2001 – Zwycięstwo w Le Mans opracowanego w Neckarsulm silnika z bezpośrednim wtryskiem paliwa FSI.
2005 – Otwiera się Audi Forum w Neckarsulm.
2006 – Początek produkcji supersportowego samochodu Audi R8; pierwsze zwycięstwo Audi z silnikiem Diesla opracowanym w Neckarsulm w 24-godzinnym wyścigu Le Mans.
2007 – Utworzenie, wraz z rozpoczęciem produkcji sedana Audi A4, węzła komunikacyjnego pomiędzy zakładami w Ingolstadt i Neckarsulm.
2008 – Nowa narzędziownia Audi.
2011 – Audi nabywa działkę o powierzchni 230 000 metrów kwadratowych w parku przemysłowym Böllinger Höfe w Heilbronn (kolejne działki nabyte w 2014 i 2018 roku).
2012 – Inauguracja Centrum Technicznego Polimerów Wzmocnionych Włóknami oraz nowego Centrum Testów Silników.
2013 – Audi Neckarsulm zdobywa nagrodę J.D. Power Award dla najlepszej fabryki silników w Europie.
2014 – Uruchomienie w zakładzie Böllinger Höfe produkcji modelu R8 oraz otwarcie tamże Centrum Logistycznego Audi.
2016 – Powstają nowe budynki produkcyjne Audi A8.
2017 – Otwarcie Centrum Kompetencji Ogniw Paliwowych.
2018 – W Böllinger Höfe zainaugurowano działalność Centrum Technicznego Testowania Materiałów Aluminiowych.
2019 – Powstaje Centrum Techniczne MEA (systemy warstw funkcjonalnych) dla rozwoju ogniw paliwowych; rozpoczyna się międzyzakładowy program środowiskowy Mission:Zero z działaniami na rzecz dekarbonizacji, zrównoważonego wykorzystania wody, wydajności zasobów i bioróżnorodności.
2020 – Rozpoczęcie produkcji w pełni elektrycznego modelu Audi e-tron GT quattro.
2021 – Inicjatywa Automotive 2025 (AI25): Powstaje sieć ekspercka na rzecz cyfrowej transformacji produkcji i logistyki pojazdów; powstaje centrum kompetencji dla akumulatorów wysokiego napięcia.
2022 – Optymalizacja produkcji pod kątem elektromobilności obejmuje modernizację istniejących budynków oraz uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod nową lakiernię.Historyczna marka NSU i zakłady Audi Neckarsulm: 150 lat innowacji i transformacji

Źródło: Audi